Neem contact op
Postbus 115
4300 AC  Zierikzee

ZIERIKZEE-MONUMENTENSTAD


Zierikzeese visserstrui

Visserstrui 1
GESCHIEDENIS
De traditionele Nederlandse visserstrui – gedragen tussen 1875 en 1930-1940 – wordt gebreid met rechte en averechte steken en verschillende kabelmotieven. Nederlandse visserstruien worden altijd in één kleur gebreid: meestal blauw, al komen zwart en beige ook voor.
Deze visserstruien hebben een T-vorm en worden aan een stuk (rond)gebreid en bevatten dan ook geen naden. Traditioneel werden ze gebreid met sajet, het garen dat gesponnen werd van de (kortharige) vacht van het Texelse schaap. Door het aanwezige natuurlijke wolvet (lanoline) niet volledig uit het sajet te wassen, hadden de gebreide truien niet alleen een aanzienlijke glans, maar werden ze ook warmer en waterafstotender. De sajet werd gekleurd met de indertijd beschikbare kleuren: Nassauws blauw en Nassauws beige, marineblauw, donkerblauw, korenblauw, grijs en zwart was geverfd. Andere kleuren waren meestal niet aanwezig. Naast sajet brachten de vissers ook andere wolsoorten mee van hun reizen, zoals merinowol uit Engeland of wol van IJslandse schapen.

Nederlandse vissers droegen vóór 1875 voornamelijk gesmockte kielen als bovenkleding. Dit veranderde nadat het toegestaan werd – na het opheffen in 1857 van het haringkaakverbod – voor Nederlandse vissers om op het continentaal plat bij Schotland en Engeland te vissen. Door de opkomst van kielschepen (als loggers) slaagden de Nederlandse vissers erin om veel noordelijker dan voorheen te vissen. Veel vissers namen Lerwick (op de Shetlandeilanden) als tijdelijke uitvalshaven. Dientengevolge gingen de lokale kledinggebruiken de Nederlandse kleding beïnvloeden en begonnen de Nederlanders ook gebreide truien als bovenkleding te dragen.
In Zeeland zijn echter foto’s bekend van vissermannen en jongens die al truien droegen voordat dit volgens de Shetland-route mogelijk zou zijn. Zeeuwse visserstruien zijn in meer kleuren gedragen maar, tot dusver bekend, alleen bij kinderen en heel jonge mannen.

Toen de gebreide trui niet langer alleen als onderkleding, maar ook als bovenkleding werd gebruikt, ontwikkelden zich in de vissersdorpen langs de Nederlandse kust lokale patronen: vissers uit Enkhuizen droegen een verticale baan over de borst en Urker vissers hadden een ruitjespatroon. De patronen op de Nederlandse visserstruien deden vaak denken aan het smockwerk van de oude kielen die - voor de opkomst van de gebreide truien - dienst deden als werkkleding. Er wordt vermoed dat de verschillen in breipatroon niet zozeer bewust waren, maar natuurlijk zijn gegroeid. De visserstruien werden vaak door de vrouwen uit de hechte gemeenschap gebreid. Deze breisters werden door elkaar beïnvloed en kopieerden gebruikelijke motieven van elkaar. Hoewel het niet bedoeld was als klederdracht, konden vissers wel aan hun breipatronen worden herkend. 

Het bewijs voor de fabel dat de visserstrui, in een tijd waarin vaak geen identiteitspapieren mee aan boord genomen werden, een manier was om te achterhalen uit welke stad of dorp een visser afkomstig was wanneer deze was verdronken is zowel door Nederlandse als Britse onderzoekers nooit gevonden.

De visserstrui raakte in de 20e eeuw weer in onbruik als werkkleding door de opkomst van nieuwe materialen.
Visserstrui
ZIERIKZEES EXEMPLAAR
In 2019 is nog slechts één Zierikzeese authentieke trui boven water gekomen. Dit is nu één van de vier authentieke Zeeuwse visserstruien die zijn overgebleven. 
De drie andere bevinden zich in Streekmuseum De Meestoof in Sint Annaland, in Museum Veere en in 't Uusje van Eine bij Museum Arnemuiden.

Een artikel in WereldRegio heeft ertoe geleid dat de stichting Zeeuwse Visserstrui de beschikking heeft gekregen over deze zeldzame originele Zierikzeese visserstrui. De trui werd door Kees Schot uit Zierikzee aan de stichting gedoneerd.

De trui is gebreid door Willem Kornelis Schot (geboren op 1 maart 1900), oudoom van Kees Schot. Vermoedelijk is de trui gebreid door de moeder van Willem Kornelis, een zus of door zijn vrouw. De stichting heeft de trui kunnen dateren rond 1924, met een marge van 5 jaar en denkt niet dat deze trui een ééndagsvlieg is aangezien hij is gemerkt om te kunnen herkennen wie de drager is. 
Het meest bijzondere is niet het unieke patroon of het feit dat er een Schouwse trui gevonden is, maar het feit dat de trui gemerkt is met twee kruisjes. Dit geeft aan dat er waarschijnlijk meer exemplaren geweest moeten zijn met dezelfde motieven.

De stichting heeft na 7 jaar onderzoek (2019) dertig Zeeuwse truien 'gevonden', althans de breipatronen ervan.  

BRON-INFORMATIE
- https://visserstruien.eu/
- https://zeeuwsevisserstruien.blogspot.com
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Visserstrui
- http://www.wereldregio.nl/
artikel geplaatst: 03-11-2019
laatst gewijzigd: 08-11-2019

Share by: