De gemeente Schouwen-Duiveland wil voor een deel van de stadswallen in Zierikzee een (groen) renovatie uitvoeren. Het gaat daarbij om het deel van de stadswallen tussen het Jannewekken en de Noordhavenpoort, parallel aan het zuidelijk deel van de Touwbaan. Tevens wil de gemeente graag in aanmerking komen voor een BRIM-subsidie. Met dit ambitiedocument ligt de visie ook bij toekomstige werkzaamheden (zoals bijvoorbeeld rioolrenovatie) vast en dient als leidraad voor de bovengrondse inrichting.

De stadswallen zijn een beschermd Rijksmonument. Volgens de omschrijving van de Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed (RCE) vormen alle delen van de stadswallen samen één monument (monumentnummer 41019). Ook ruimtelijk vormen de stadswallen één geheel en een doorgaande groenstructuur rond het oude centrum van Zierikzee. Het is dan aan te bevelen om allereerst een visie voor de gehele stadswallen te ontwikkelen alvorens een renovatieplan voor een deel op te stellen.

1.2 Doelstelling

De doelstelling van dit document is een overkoepelende visie op te stellen die als startpunt kan dienen voor de gefaseerde renovatie van de historische stadswallen van Zierikzee.

Tevens dient de visie en het ambitiedocument als basis om een BRIM subsidie aan te vragen voor het beheer en onderhoud van dit Rijksmonument.

De BRIM-subsidie wordt enkel verleend voor de instandhouding van het ‘casco’ en ‘kernwaarden’ van het groene monument. Het gaat daarbij om noodzakelijk onderhoud aan de hoofdstructuur en aantoonbare kernwaarden (hoofdkarakteristiek) van groene monumenten 1.

1.3 Proces

Tijdens het opstellen van deze visie is overleg gevoerd met een brede werkgroep en een klankbordgroep. De werkgroep bestaat uit een brede vertegenwoordiging vanuit de gemeentelijke organisatie, de Rijksdienst Cultureel Erfgoed en heemkundige vereniging Stad en Lande. De werkgroep leden leveren vanuit hun eigen expertise input op de analyse en de visie. De werkgroep is gedurende dit proces (tot nu toe) twee keer bij elkaar gekomen.

De klankbordgroep bestaat uit een compacte groep bewoners van Zierikzee met een affiniteit met historie, de stadswallen en de (groene)omgeving van Zierikzee. De klankbordgroep is gedurende dit proces (tot nu toe) twee keer bij elkaar gekomen.

De visie voor de stadswallen staat niet op zichzelf. De gemeente Zierikzee is op meerdere fronten bezig met plannen die raken aan of van invloed zijn op de inrichting en het gebruik van de stadswallen. De renovatie van de Vaete en het Blauwe Bolwerk zijn projecten die reeds lopen en waarbij deze visie op haar eigen niveau aansluit.

Andere plannen die van invloed zijn op deze visie zijn:

• Visie integraal beheer openbare ruimte (2014)

• Visie op de inrichting van de openbare ruimte van het kerngebied van Zierikzee (2011) • Bomenbeleidsplan schouwen Duiveland (2009)

• Verkeersplan Binnenstad Zierikzee (2008)

2.1 Historie

De vestingwallen van Zierikzee zijn onlosmakelijk verbonden met de historie van de stad. De vestingwallen van Zierikzee bestonden oorspronkelijk uit muren met poorten en een gracht. Zierikzee heeft geen uitgebreide bastions of schootsvelden buiten de oude stad gehad zoals Veere of Brielle, maar de muur en de gracht dateren vermoedelijk al uit de dertiende eeuw en vormen sinds die tijd een (ruime) jas rond de historische stad. Dat de toenmalige muur, huidige vestingwallen en gracht al zo lang op dezelfde plek liggen is bijzonder. Bij veel andere steden zijn de stadswallen in verloop van tijd een of meerdere keren verder naar buiten gelegd om ruimte te bieden aan de groeien de stad. Zo niet bij Zierikzee. Binnen de stadsmuren is nog geen derde van de stad bebouwd en het gebied binnen de stadsmuren is opvallend groot voor die tijd. De gracht en de vestingwallen liggen (nagenoeg) op dezelfde plaats als de gracht en stadsmuur uit 1300.

De drie nog bestaande stadspoorten, De Noordhavenpoort, de Zuidhavenpoort en de Nobelpoort dateren alle drie uit het begin van de veertiende eeuw. Samen met drie kleinere poorten, de Zuidwelle poort, de West poort en de Bagijne poort vormden zij de toegang tot de stad. De Bagijne poort is met de bouw van het Blauwe bolwerk afgebroken en vervangen door de Hoofdpoort ten westen van het Blauwe bolwerk.

plattegrond Javcob van Deventer

Aan het eind van de zestiende eeuw raakt de rivier de Gouwe steeds meer verzand. Om een goede bereikbaarheid van Zierikzee en haar haven te garanderen wordt een nieuw kanaal gegraven naar de Oosterschelde. De zuidelijke stadsgracht wordt gedempt en omgevormd tot een kade. Maar zonder muur is dit deel van de stad kwetsbaar. Daarom worden twee bolwerken aangelegd: het Blauwe bolwerk en het Oranje bolwerk.

kaart bvlauw

Toen de Wandeling werd aangelegd had men in Zierikzee een stadspark “in den smaak der wallen van Haarlem” voor ogen.2 Vrijwel direct na de aanleg van de Wandeling volgde de aanleg van het Slingerbos op de rest van de stadswal.

2 Zoals Martin van den Broeke de Raadsnotulen van 14 augustus 1828 uit het gemeentearchief Schouwen Duiveland aanhaalt in zijn stuk “Zeer bevallige wandeling” uit 2009

De Wandeling en het Slingerbos zijn na de afbraak van de stadsmuren doelbewust aangelegd als een stadspark, een recreatieve groene rand rond de historische stad.

De wandelingen zijn in 1830 aangelegd naar een ontwerp van Pieter Schuppens 3. De Wandeling beslaat het stuk van de stadswallen vanaf de Noordhavenpoort tot aan de Nobelpoort.

De ontwerptekeningen van de Wandelingen is helaas niet bewaard gebleven, wel een plantlijst. Dat is op zichzelf heel bijzonder wat er zijn maar weinig plantlijsten uit deze tijd bewaard gebleven. Op de plantlijst staat een grote diversiteit aan bomen en heesters opgenomen zowel inheems als exoot. Het klein plantsoen bestaat vooral uit essen en elzen bedoelt als hakhout voor de grote vakken en de afscherming. Het merendeel van de bomen bestond uit iep, es, populier, linde en eik. Maar ook beuk, paardenkastanje, den en lariks staan op de lijst.

In 1833 heeft Adriaan Moens een ontwerp gemaakt voor het Slingerbos dat voort borduurde op het ontwerp van de Wandeling. Het Slingerbos bestrijkt het deel vanaf de Nobelpoort tot aan de voormalige Hoofdpoort, het westelijk deel van de stadswallen.

De ontwerptekeningen van het Slingerbos zijn wel bewaarde gebleven. Het ontwerp van Moens bestaat uit een afwisseling van enkele open stukken met gazon, met daarop enkele vrij staande bomen en dichte hakhoutbosjes met en zonder bomen. De toegepaste bomen volgens de tekening bestaan uit abelen, populieren en olmen. Het groen moest eenvoudig maar wel afwisselend zijn, met “grootere of kleinere strooken hakhout, met opgaand geboomte ertusschen, die hier en daar openingen laten, zoo naar de land- als stad-zijde”4.

tekening

1 van de 3 ontwerptekeningen voor het Slingebos van AMoens, Nobelpoort tot en met Zuidwellepoort

Het verschil in besteed budget tussen beide delen van de stadswallen is opmerkelijk. Realisatie van de Wandeling kostte meer dan 3770 gulden terwijl voor de aanleg van het Slingerbos 887 was begroot. Het Slingerbos werd dan ook veel soberder uitgevoerd dan de Wandeling.

3 Martin van den Broeke “Zeer bevallige wandeling” uit 2009 4 Martin van den Broeke “Zeer bevallige wandeling” uit 2009

Na de watersnoodramp van 1953 is het grootste deel van de beplanting verloren gegaan. De stadswallen zijn opnieuw beplant, de afwisseling tussen open en besloten stukken en het wandelpad zijn gehandhaafd maar veel van de vroegere variatie, afwisseling en verfijning is verloren gegaan.

beeld van het Slingerbos 1965; beeldenbank RCE

Sinds februari 1966 zijn de vestingwerken rond de oude binnenstad geregistreerd als Rijksmonument. In de omschrijving van de vestingwerken staat: “thans geplantsoeneerd met de daarvoor liggende grachten, lopend van de Noorderhavenpoort, omgaand, de Nobelpoort, de Zuidwellebrug en de Westbrug passerend, aansluitend aan de zuidzijde van de stad aan het Blauwe Bolwerk” 5.

De historische beschrijving hierboven heeft zich bewust beperkt tot die delen die van belang zijn voor de huidige verschijningsvorm en inrichting van de stadswallen. De historie van de stadswallen van Zierikzee is veel complexer en uitgebreider dan de korte beschrijving die hier is gegeven. De vestingwallen hebben een (hoofd)rol gespeeld in diverse historische gebeurtenissen en zijn het decor voor ontelbare verhalen. Een goede inrichting van een historische locatie weerspiegeld het verleden. Voor de stadswallen van Zierikzee houdt dat in dat de inrichting van de stadswallen de diverse verhalen uit het verleden tot aan nu beleefbaar maakt.

Op de kaart met de historische elementen staan de belangrijkste historische locaties op de stadswallen aangegeven. Het gaat hierbij om locaties met (voormalige) historische objecten.

De rode bolletjes markeren de nog steeds zichtbare historische objecten terwijl de witte bolletjes de locaties van de niet (meer) zichtbare historische objecten aanduiden.

Orientatie

De stadswallen markeren de grens van de historische binnenstad nu zoals de stadsmuur dat vroeger deed. Het is van belang dat de singel en het Slingerbos herkenbaar zijn als één groene band rondom de binnenstad. Binnen deze band is variatie mogelijk, maar continuïteit en een herkenbare eenheid zijn de sleutelwoorden voor het versterken van de omwalling van de binnenstad6.

Aan de oostzijde van de stadswallen, grenst de bebouwing van de historische binnenstad vooral met de voorkant aan de Wandeling. Bovendien ligt aan de overzijde van de stadswallen de bebouwing ook met de voorkant naar de gracht en op relatief korte afstand. Aan de westzijde van de stadswallen grenst de bebouwing van de binnenstad voornamelijk met de achterkanten of zijkanten aan het Slingerbos. De bebouwing is hier zowel historisch als van recentere datum. De bebouwing buiten de historische stad ligt bij het Slingerbos op ruime afstand en heeft geen directe relatie met de gracht en de stadswallen. De hoofdwegen van Zierikzee voeren buiten de historische stad om en volgen daarbij de contour van de stadswallen.

Route en entrees

De bruggen en poorten naar de binnenstad zijn vanzelfsprekende stadsentrees. Bij de bruggen versterkt de toegepaste verharding de historische sfeer van de binnenstad. De stadswallen zijn voorzien van een doorgaand wandelpad en diverse kleinere toegangen vanuit de historische stad. Het wandelpad op de stadswallen is uitgevoerd in asfalt. Zeker bij de kruisingen met de bruggen valt het contrast tussen de gebruikte materialen op. Het straatmateriaal op de bruggen en in de binnenstad past goed bij de historische setting terwijl de materialiseren van het wandelpad het historische karakter van de stadswallen niet versterkt.

De kleine toegangen en voetpaadjes hebben een grote diversiteit aan materiaal, soms tegels, soms asfalt, halverharding et cetera. Naast deze kleine toegangen zijn er ook nog informele doorgangen vanuit tuinen of achterpaden. Soms zijn deze paden niet meer dan een spoor door de beplanting, soms zijn deze informele paadjes voorzien van houtsnippers.

Gebruik

Zierikzee is een compacte stad met relatief weinig openbaar groen in de historische binnenstad. De Wandeling en het Slingerbos zijn daardoor belangrijke groenelementen voor de gehele historische binnenstad. De stadswallen zijn een geliefd wandelrondje, met of zonder hond. Toch blijft de gebruikswaarde van de stadswallen achter bij wat je van deze historische locatie mag verwachten. De bankjes staan schijnbaar willekeurig en niet specifiek gekoppeld aan bijzondere locaties. Veel bakjes staan weggestopt tussen de beplanting en nodigen niet uit om op te gaan zitten. Speelplekken zijn gedateerd en nodigen niet uit tot gebruik.

Massa - Ruimte

De massa-ruimte kaart laat de afwisseling zien tussen open en besloten stukken van de stadswallen. Het oorspronkelijke idee van afwisselend besloten en open delen zoals dat in het ontwerp van Schuppens en Moens is toegepast is in basis nog steeds aanwezig. Kanttekening daarbij is wel dat deze afwisseling in het winterseizoen beter beleefbaar is dan in het zomerseizoen. In de zomer is het beeld veel meer besloten doordat alle beplanting in het blad zit en stroken met fluitenkruid en andere ruigtekruiden het zicht op de gracht ontnemen.

Vooral bij de bruggen zijn fraaie doorzichten naar de historische binnenstad aanwezig. Aan de westelijke zijde bij het Slingerbos overheerst de meer besloten massa naar de historische binnenstad toe. De beplanting zorgt hier voor afscherming van de achterkanten van de woningen en percelen aan deze zijde van de stad. Vooral het stuk tussen de Westpoort en de voormalige hoofdpoort was in het oorspronkelijke ontwerp van Moens meer open dan nu. Niet verwonderlijk omdat ten tijde van Moens dit deel van de binnenstad nog niet zo dicht bebouwd is als nu. Bovendien staan de woning hier nu relatief dicht met de achterkanten tegen de stadswal aan. Vandaar dat meer afscherming hier nu gewenst is.

Toch belemmert de huidige beplanting op sommige plekken ook het zicht op de historische binnenstad. Op specifieke plekken in het Slingerbos kan via kleine openingen in de beplanting een fraai zicht op de Sint Lievensmonstertoren.

Met name het zuidelijke deel van de Wandelingen, nabij de Noordhavenpoort is de beplanting ook erg massief. Vooral in de zomer gaat het zicht op de gracht hier vrijwel geheel verloren door de opgaande beplanting. Het noordelijke deel van de Wandeling is ook erg besloten waardoor bijvoorbeeld het zicht op de begraafplaats aan de overzijde van de gracht verloren gaat. Nu ligt hier ook het busstation en de N59 dicht tegen de stadswallen aan dus vandaar de enige afscherming zeker gewenst is.

De beperkte ruimte en het smalle profiel van de stadswallen zijn vanaf het begin een uitdaging geweest voor de inrichting van de Wandeling en het Slingerbos. Want het gewenste beeld van een vloeiend wandelpad tussen afwisselend open en meer besloten beplanting vraagt veel ruimte. Vandaar dat het pad nu eigenlijk nauwelijks slingert. En de speels ten opzichte van elkaar geplaatste groepen beplanting zijn verworden tot relatief saaie en rechte stroken met weinig diepte erin.

2.6 Beplanting

De beplanting en inrichting van zowel de Wandeling als het Slingerbos passen niet bij een historisch stadspark. De gebruikte beplanting heeft meer weg van een wijkplantsoen en mist uitstraling en diversiteit. De stadswallen zijn over het geheel groen, maar er is weinig samenhang.”7

De gracht is op sommige plekken nauwelijks te zien en slecht bereikbaar. Vooral de grote stukken ruig gras in het Slingerbos nodigen niet uit om het pad te verlaten een eens een kijkje bij het water te nemen. Veel van de toegepaste struiken groeien relatief hard. Op dit moment wordt de beplanting vanaf het pad als een soort groene muur gesnoeid. Heel efficiënt om het zicht af te schermen maar het ontbreekt daardoor aan een gevoel van diepte en ruimte op de stadswallen. Ook komen de huidige struiken niet tot hun recht doordat de natuurlijke vorm niet meer te zien is.

In het vroege voorjaar zijn op de stadswallen diverse voorjaarsbloeiers te vinden zoals speenkruid, krokus en narcis. In het late voorjaar bloeit de vlier en het fluitenkruid. Deze laatste wordt af en toe echter zo hoog dat het bestaand hagen en vakbeplanting (tijdelijk) overwoekerd. Over het geheel past de huidige beplanting niet bij deze historische plek. De beplanting weerspiegeld niet de bijzondere locatie en historische lading van de stadswallen.

Conclusies uit analyse

In de visie Openbare Ruimte Zierikzee is al gesteld dat: Het van belang is dat de Wandeling en het Slingerbos herkenbaar zijn als één groene band rondom de binnenstad. Binnen deze band is variatie mogelijk, maar continuïteit en een herkenbare eenheid zijn de sleutelwoorden voor het versterken van de omwalling van de binnenstad. De Wandeling en het Slingerbos kan de allure krijgen die hoort bij een oud verdedigingswerk. De gefragmenteerde groene band dient daartoe te worden getransformeerd tot een duidelijke, herkenbare eenheid, een vestingspark8.

Zierikzee is een groene stad. Maar het meeste groen is privaat. Openbaar groen is zeer schaars in de historische binnenstad. Naast de Oude Haven en het groen rondom de kerk en de Sint Lievensmonstertoren zijn de stadswallen het enige openbare groen van enige omvang in de binnenstad van Zierikzee. Vandaar dat het belangrijk is de stadswallen van Zierikzee als een stadspark te benaderen.

openbaar groen in de historische binnenstad van Zierikzee

Het profiel van de stadswallen van Zierikzee vormen de constante factor. Dit profiel is ook een van de belangrijkste historische elementen. Want de gracht en de voormalige muur liggen nog op dezelfde plaats als in de Middeleeuwen. Het huidige profiel is op te delen in een zichtzone aan stadszijde (uitzicht op de Sint Lievensmonstertoren, doorzicht op de historische bebouwing) en een

zichtzone aan landszijde (zicht op de gracht, het kerkhof, en de omgeving). Daartussen een verblijfsruimte (het huidige pad) geflankeerd door twee groenzones. Het is in deze verblijfszone en de twee groenzones dat de inrichting van de stadswallen de grootste impuls dient te krijgen.

Verfraaiing hoort bij Zierikzee. Dit onderstreept het verschil tussen een handelsstad als Zierikzee en een vissersdorp. In de stad is de cultuur van versiering ook zichtbaar in ornamenten, gevelankers, stoephekken, putdeksels en roosters9.

8 Visie openbare ruimte kerngebied Zierikzee (oktober 2011) gemeente Schouwen Duiveland 9 Visie openbare ruimte kerngebied Zierikzee (oktober 2011) gemeente Schouwen Duiveland

Die verfijning en verfraaiing komt nu onvoldoende terug in de (groen) inrichting van de Wandeling en het Slingerbos. Maar kan wel heel goed de extra kwaliteit toevoegen die nu nog ontbreekt. Denk hierbij aan verfijning in inrichtingselementen zoals bankjes, kantopsluiting pad, route markering. Maar ook verfijning in beplanting zoals stinse planten, combinaties met bloeiende heesters en vaste planten en meer variatie in hoogte.

In de Visie openbare ruimte kerngebied Zierikzee wordt meekrap aangehaald als inspiratiebron voor de toegepaste klinkerkleur; een kleur in verschillende nuances en schakeringen, een kleurpalet gebaseerd op 1 grondstof. Het consequent toepassen van een kleur en type kan ook in beplanting meer eenheid en rust brengen. Voor de stadswallen is het voorstel om alleen beplanting toe te passen met witte bloemen. Door vooral witte schermbloemigen en heesters met variatie in bladvorm en textuur toe te passen wordt op een verfijnde manier meer afwisseling in beplanting geboden. Tegelijkertijd refereren de witten bloemen op subtiele wijze aan kant, een van de ambachtelijke tradities van Zierikzee.

Visie

De Wandeling en het Slingerbos zijn 1 lintvormig stadspark waar de diversiteit van de historie van Zierikzee voor iedereen beleefbaar is.

De Wandeling en het Slingerbos vormen samen het doorgaande groene snoer met een inrichting en verfijning die past bij de historische binnenstad:

    die ruimte biedt aan laag intensief recreatief gebruik door de inwoners en bezoekers van Zierikzee

    (wandelen, spelen, vissen, fietsen),

    die recht doet aan de oorspronkelijke ontwerpgedachte van afwisselend zicht sturen en afschermen

    en een pad om te flaneren.

    De historie en de diversiteit aan verhalen komt terug in de inrichting van de verschillende kralen. De kralen markeren plaatsen met een verhaal. Een (voormalige)molen, een (voormalige)brug, de Vaete et cetera. Andere kralen markeren niet zozeer een bijzonder plek maar bieden op een andere manier de gelegenheid om een van de vele historische verhalen te vertellen. Bijvoorbeeld een speelplek met een spelaanleiding die direct gekoppeld is aan een van de vele verhalen uit het verleden.

    In de visie is een aantal kralen aangegeven. Deze kralen zijn geselecteerd op basis van de voorafgaande analyse en de input van de werkgroep en de klankbordgroep. Wellicht zijn niet alle aangegeven kralen even wenselijk. Mogelijk zijn er nog aanvullende kralen wenselijk. Daar biedt deze visie bewust de ruimte voor. Bovendien is het mogelijk zowel het “snoer” als de “kralen” bewust gefaseerd uit te voeren. 

2. 3.

van de drukke haven en kade.

Historische kraal: Entree historische stad hoek Hoofdpoortstraat en Ravestraat. Mogelijkheden voor hondenuitlaatplaats.

Historische kraal: Schut(s)kooi.

Kraal: rotonde N59 voorzien van aantrekkelijke groeninrichting die aansluit bij de beplanting van de stadswallen.

    Historische kraal: Entree historische stad Weststraat.

    Kraal: rotonde op kruising Laan van

    St Hilaire en Weststraat voorzien van aantrekkelijke groeninrichting die aansluit

    bij de beplanting van de stadswallen.

    Historische kraal: locatie voormalige brug Karnemelkseweg.

    Kraal: speelplek met spelaanleiding die

    refereert aan een historisch verhaal

    verbonden met de stadswallen.

    19.

    Historische kraal: Entree historische stad

    Zuidwellestraat.

    Kraal: rotonde op kruising Laan van St Hilaire en Zuidwellestraat voorzien van aantrekkelijke groeninrichting die aansluit bij de beplanting van de stadswallen.

    21.

    22.

    23. 

Kraal: Rooms Katholieke begraafplaats

15.

16. meer zichtbaar maken vanaf de

stadswallen.

Kraal: pompgebouwtje kan als aanleiding 17. dienen voor het creeren van een kleine

intieme verblijfsplek.

18. Historische kraal: Entree historische stad Jannewekken.

Historische kraal: geometrisch plantsoen uit wederopbouwtijd. Mooie plek voor intieme verblijfsplek met spelaanleiding die refereert aan een historisch verhaal verbonden met de stadswallen.

9. 10.

Kraal: speelplek met spelaanleiding die 11. refereert aan een historisch verhaal

20. Kraal: locatie Caubrug als aanleiding voor het creeren van een kleine intieme verblijfsplek.

Kraal: pompgebouwtje kan als aanleiding dienen voor het creeren van een kleine intieme verblijfsplek.

Historische kraal: beplantingsaccent nabij Parklust

Historische kraal: beplantingsaccent nabij Parklust

verbonden met de stadswallen.

Historische kraal: Entree historische stad Noordhavenpoort.

12.

Kraal: groen hofje tussen huisen dat qua sfeer en beplanting aansluit bij de sfeer van de stadswallen.

Het groenblauwe snoer van de stadswallen vormt de constante basis en zorgt voor de afwisseling tussen open en besloten delen. Het beplantingssnoer stuurt het zicht en biedt afscherming waar wenselijk. Het snoer bestaat uit struiken, gras en verspreide bomen, gecombineerd met het licht slingerende wandelpad en de lager elegen gracht. Het groenblauwe snoer is het casco van de stadswallen. Voor een nadere toelichting op de samenstelling van het beplantingssnoer zie de volgende pagina’s.

Bijzondere locaties op de stadswallen worden geaccentueerd met “kralen”. Bij functionele kralen zoals de speelplekken wordt het beplantingssnoer gecombineerd met een afplantrand en enkele accentheesters. De “kralen” die de historische plekken markeren worden verbijzonderd door het toepassen van vaste planten gecombineerd met sierheesters en/of hagen.

In de onderstaande visiekaart staan de gesuggereerde kralen genummerd. Op de pagina hiernaast staan de genummerde kralen kort toegelicht. Een vervolg stap op deze visie is het verder uitwerken van de kralen. In de volgende pagina’s staat een principe voorbeeld opgenomen van een kraal bij een historische stadsentree.

De beplanting van het groenblauwe snoer heeft grotendeels een afschermende functie. De beplanting bestaat uit wintergroene en bladverliezende structuurplanten. Tussen deze beplanting worden enkele smalbladige vlieren toegepast als strooiplanten. De bloemen zijn wit en hebben een sterke mate van verfijning die op een subtiele wijze refereren aan Zeeuwse kant. Direct grenzend aan de beplanting staat bloemrijk gras met fluitenkruid ed. Tussen het pad en het bloemrijke gras is een strook gemaaid gras zodat het pad vrij ligt.

De voorgestelde soorten zorgen voor een sterke basis die tevens goed gedijen in het Zeeuwse klimaat.

Strooiplanten: peterselievlier (Sambucus laciniata) en rode peterselievlier (Sambucus nigra var. laciniata)

De beplanting van het groenblauwe snoer is ter hoogte van de kralen voorzien van een extra toevoeging; een afplantrand. Deze komt in de plaats van de strook bloemrijke gras. Tevens staat pleksgewijs een silhouetheester: Viburnum plicatum ‘Mariesii’. Deze heester staat op de overgang de structuurplanten naar de afplantrand en heeft een accentfunctie. In de winter heeft de plant een sterk silhouet waardoor deze silhouetheesters wordt genoemd.De toegepaste wintergroene en bladverliezende structuurheesters zijn hetzelfde als in de rest van het groenblauwe snoer.

De accentbeplanting bevindt zich in de kralen. De accenten worden beplant met bladverliezende heesters of vaste planten. De inrichting van iedere kraal is uniek, maar door met hetzelfde sortiment aan planten te werken, ontstaat er toch een eenheid. Een entree bij een (oude) stadspoort wordt bijvoorbeeld geaccentueerd met een combinatie van hulsthagen en wit bloeiende vaste planten. Terwijl een andere locatie is voorzien van vaste planten gecombineerd met bladverliezende heesters.

De vaste planten bloeien wit en vormen gezamenlijk een chique en aantrekkelijk beeld in de zomermaanden. Maar ook in de winter hebben de planten een sierwaarde van afgestorven bloemen die nog overeind staan. De wintergroene haag biedt daarnaast een groede structuur in de winter. De bladverliezende heesters (eikenbladhortensia’s) zijn robuuster en daardoor geschikt voor grotere vakken. De sierwaarde is naast de witte bloemen, het prachtige blad en de rode herfstverkleuring.

Tijdslijn stadswallen Zierikzee op basis van dhr Uil 2011/ dhr Van den Broeke 2009

+/- 1580 1597-1599

1621 1622 1624

1652

1805

1830-1833

1830 1833 1842 1869 1864 1898 1918

1930 1945

1953 1955? 1976

1248 stadsrechten

+/- 1250 stad voorzien van muren, poorten en gracht

Nog geen derde van het omsloten gebied is bebouwd, het gebied binnen de stadsmuren is opvallend groot voor deze tijd.

1323 Deze eerste muren en grachten liggen op vrijwel dezelfde plek als de huidige vestingwallen. verdedigingswerken vernieuwd

De huidige Zuidhavenpoort, Noordhavenpoort en Nobelpoort dateren in basis uit deze tijd.

+/- 1580 afvoer via de Gouwe is sterk verzand, Kaaskenswater als restant van uitgeschuurde gracht van de noordelijke wal

1597-1599 kanaal Nieuwe Haven naar de Oosterschelde

Zuidelijke stadsgracht is nu kade maar zonder muur kwetsbaar. Op aandringen van Maurits worden twee bolwerken aangelegd

1621 aanleg Blauwe bolwerk

1622 afbraak Bagijnepoort ivm Blauwe bolwerk

1624 aanleg Schutterspoort/Hoofdpoort incl lunet

Verbinding havenhoofd

1652 aanleg Oranje bolwerk

Lunetten bij de Westpoort, Zuidwellepoort en Nobelpoort

1805 afbraak Oranje bolwerk

Stadsmuren in verval, 2 van de 4 lunetten verdwenen

1830-1833 afbraak stadsmuren, aanleg wallen met wandelpaden In 2 fases aanleg Wandeling en Slingerbos

1830 Wandelingen naar ontwerp en initiatief van Pieter Schuppens

1833 Slingerbos naar ontwerp van Adriaan Moens

1842 afbraak Westpoort en Zuidwelle poort

1869 afbraak Hoofdpoort

1864 sloop molen het Hart

1898 sloop molen de Blomme

1918 aanleg Caubrug nabij tramstation Grachtweg

1930 bouw watertoren op locatie molen het Hart

1945 Duitse bezetter blaast watertoren op

1953 vrijwel alle beplanting op de Wandeling en het Slingerbos sterft als gevolg van de watersnood ramp, Caubrug spoelt weg

1955 ? Dam als verbinding tussen Jannewekken en nieuw tracé Grachtweg

Geometische parkaanleg op deel stadswallen bij Touwbaan

1976 aanleg nieuwe Caubrug