FRANçOIS BREEKPOT (1759-1801)



François Breekpot was een van de vele regenten die Zierikzee telde. Dat hij tot die stand ging behoren, was allerminst voor de hand liggend. De kansen, die hij kreeg, pakte hij met beide handen aan. De Bataafs-Franse tijd was voor hem een hoogtepunt.

Willem Breekpot, de vader van François, was een Goesenaar. In 1740 werd hij poorter van Zierikzee waar hij drie jaar later notaris werd. Met zijn echtgenote Anna Margarita Bliek woonde hij aan de oostzijde van de Lange Nobelstraat. François was hun enigst kind. Het ging vader Breekpot voor de wind, zodanig dat hij zijn zoon kon laten studeren. Voordat hij naar Leiden vertrok, had François de Latijnse school in de Manhuisstraat doorlopen. Als jurist keerde hij terug.

Mede dankzij het feit dat hij rechten had gestudeerd, werd hij lid van de stadsraad. In die periode maakte de economie van Zierikzee moeilijke tijden door. Velen trokken weg waaronder degenen die voor de regering in aanmerking kwamen. François Breekpot profiteerde ervan want zo doende kon hij in 1780 zijn plaats innemen in de raadzaal van het stadhuis. Ook in een ander vertrek maakte hij zijn opwachting als heemraad van het waterschap Schouwen.

In 1786 verwisselde hij het lidmaatschap van de raad voor dat van secretaris en pensionaris. Dat ambt was steevast in handen van een jurist. Hij bleef de functie slechts drie jaar uitoefenen want zijn loopbaan kwam voortijdig tot een einde. François behoorde tot de partij van de patriotten. In de ongemeen scherpe confrontatie met de prinsgezinden kwam het in 1787 tot een groot oproer. Het huis aan de Lange Nobelstraat (nu nummer 26), waarin hij samen met zijn moeder woonde – zijn vader was drie jaar tevoren overleden – werd geheel geplunderd.

Net zoals andere patriotten week hij uit in zuidelijke richting, in zijn geval naar Antwerpen. Niet voor lang want hij keerde weer terug in Zierikzee om het echtelijk geluk te vinden. In 1791 trouwde hij met Jeannette Marguérita Agron, dochter van de Franse schoolmeester Pierre Agron. Het echtpaar kreeg acht kinderen waarvan er vijf kort na de geboorte overleden. Opmerkelijk was dat daar twee tweelingen bij waren.

François beperkte zich tot studeren en daarvan getuigt een onderzoek over de ogenschijnlijke wanorde in sommige natuurlijke verschijnselen. Daarover verscheen in 1793 een 41 pagina’s tellende brochure waarvan een exemplaar in onze bibliotheek berust. Het was een uitvloeisel van zijn lidmaatschap van het Natuurkundig gezelschap in Zierikzee. François Breekpot had veel genoegen in de studie van de natuur omdat, zo schrijft hij, ‘zij immers vervult het menschlijk hart met dankbaarheid, aanbidding en bewondering van Gods Almagt, Wijsheid en Goedheid’. Aan het slot van zijn betoog noemde hij als levensdoel van de mensheid om zijn Schepper ‘groot te maaken en te verheerlijken’.

Nieuwe kansen kwamen er voor hem dankzij de ‘fluwelen revolutie’, die in 1795 plaatsvond nadat Franse troepen ons land binnentrokken. François Breekpot werd opnieuw stadssecretaris. Daarnaast werd hij in dat jaar afgevaardigde naar de Staten-Generaal en het jaar daarop representant namens Zeeland in de Nationale Vergadering, ons eerste parlement. Vanwege die laatste functie is het onderstaande silhouet vervaardigd. Wellicht zouden er voor François Breekpot nieuwe functies in het verschiet hebben gelegen, ware het niet dat hij betrekkelijk jong, op 42-jarige leeftijd, overleed. Zijn weduwe hertrouwde met de luitenant van de infanterie Anthonij Jan Beek. De jongste zoon, eveneens François geheten, werd majoor, ook bij de infanterie, terwijl de dochter tot tweemaal toe met een kapitein bij dat legeronderdeel was gehuwd.

Het portretsilhouet van François Breekpot maakt onderdeel uit van de tentoonstelling van silhouetten die momenteel wordt gehouden in het Stadhuismuseum in Zierikzee.

François Breekpot (Collectie Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, THA 0938).

Huib Uil, vrijdag 24 juli 2015